Cát Bà

Quần đảo Cát Bà là quần thể gồm 367 đảo trong đó có đảo Cát Bà ở phía nam vịnh Hạ Long, ngoài khơi thành phố Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 30 km, cách thành phố Hạ Long khoảng 25 km. Về mặt hành chính, quần đảo thuộc huyện đảo Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Nơi đây đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Cát Bà, còn gọi là đảo Ngọc, là hòn đảo lớn nhất trên tổng số 1.969 đảo trên vịnh Hạ Long. Theo truyền thuyết địa phương thì tên Cát Bà còn được đọc tên Các Bà. Vì có một thời các bà, các chị ở đây đứng ra lo việc hậu cần cho các ông đánh giặc trên một hòn đảo lân cận. Đảo có tên là đảo các Ông (Cát Ông). Như vậy, Cát Bà là đọc chệch của các Bà.
Cát Bà là một hòn đảo đẹp và thơ mộng, nằm ở độ cao trung bình 70m so với mực nước biển (dao động trong khoảng 0–331 m). Trên đảo này có thị trấn Cát Bà ở phía đông nam (trông ra vịnh Lan Hạ) và 6 xã: Gia Luận, Hiền Hào, Phù Long, Trân Châu, Việt Hải, Xuân Đám. Cư dân chủ yếu là người Kinh.

Trước đây đảo Cát Bà thuộc huyện Cát Bà, năm 1977 mới sáp nhập với huyện Cát Hải thành huyện Cát Hải mới. Trước đây đảo thuộc tỉnh Quảng Yên, sau thuộc khu Hồng Quảng, đến năm 1956 mới chuyển về thành phố Hải Phòng.

Trên đảo chính Cát Bà có rừng nguyên sinh trên núi đá vôi là một nơi đang được đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái. Phía đông nam của đảo có vịnh Lan Hạ, phía tây nam có vịnh Cát Gia có một số bãi cát nhỏ nhưng sạch, sóng không lớn thuận tiện cho phát triển du lịch tắm biển, nghỉ dưỡng. Trên biển xuất hiện nhiều núi đá vôi đẹp tương tự vịnh Hạ Long và Bái Tử Long. Ở một số đảo nhỏ, cũng có nhiều bãi tắm đẹp.

Đường xuyên đảo Cát Bà: dài 27 km, có nhiều đèo dốc quanh co, xuống khoăn, qua áng, men theo mép biển, xuyên qua vườn quốc gia, phong cảnh kỳ thú, non nước hữu tình.
Vườn quốc gia Cát Bà: có diện tích 15.200 ha, trong đó có 9.000 ha rừng, 5.400 ha biển tạo nên một môi trường sinh thái lý tưởng.

Động Trung Trang: Nằm cách thị trấn 15 km cạnh đường xuyên đảo, có nhiều nhũ đá thiên nhiên. Động này có thể chứa hàng trăm người.

Động Hùng Sơn: Cách thị trấn 13 km, trên đường xuyên đảo. Động còn có tên Động Quân Y vì trong Chiến tranh Việt Nam người ta đã xây cả một bệnh viện hàng trăm giường nằm ở trong lòng núi.
Động Phù Long (Cái Viềng) mới tìm ra, được cho là đẹp hơn động Trung Trang.

MỘT SỐ BÃI BIỂN VÀ CÁC ĐIỂM DU LỊCH KHÁC TẠI CÁT BÀ

1. * Bãi Cát Cò (1,2,3)
Du khách thích không khí nhộn nhịp, vui vẻ, có thể hòa vào đám đông ở bãi Cát Cò 1, nước ở đây trong, bãi biển rộng, cát mịn nên được nhiều người yêu thích. Còn nếu tìm không gian yên tĩnh hơn, thì có thể men theo cây cầu Cát Tiên để qua bãi Cát Cò 2. Bãi này hẹp hơn và khá vắng.
Nếu muốn thử tài bơi lội và đắm mình sâu dưới lòng biển, thì bãi Cát Cò 3 là lựa chọn thích hợp. Nước ở đây sâu và xanh mát, sóng mạnh, xung quanh là mặt núi hùng vĩ.
Cả 3 bãi biển này khá nổi tiếng nên dịch vụ về du lịch phát triển mạnh, ngoài những resort đẹp như mơ men theo các triền núi hướng ra biển, dịch vụ ẩm thực, cho thuê dù, ghế tắm nắng tại đây cũng muôn hình vạn trạng..

2.* Bãi tắm đảo Khỉ ( đảo Cát Dứa)
Đảo Khỉ là một hòn đảo nhỏ nằm cách thị trấn Cát Bà 2Km. Bãi tắm có chiều dài khoảng 1 km, nằm trên đảo Khỉ, bãi tắm có tên gọi là Cát Dứa. Đây thực sự là bãi tắm đẹp của vịnh Lan Hạ. Đến đây, du khách mới có cảm giác thực sự của tắm biển trong vịnh bởi nước biển ở đây tuyệt đối trong và sạch.
Để đến được Đảo Khỉ, du khách đi thuyền từ bến Bèo, cách thị trấn Cát Bà khoảng 2 km. Thực tế, tại đảo khỉ có một bãi tắm nhỏ hơn gọi là Cát Dứa 2. Bãi tắm này chủ yếu dành cho khách du lịch cao cấp bao gồm khách Việt Nam và khách quốc tế. Tại đây có khu nghỉ dưỡng kiểu Resort – Monkey Island Resort với những khu nhà truyền thống (tranh, tre, nứa, lá). Nếu bạn không muốn ồn ã thì đây chính là điểm đến lý tưởng của đảo Cát Bà.

3.* Bãi tắm Tùng Thu
Đây là một bãi tắm đang được đầu tư đưa vào sử dụng. Bãi tắm ở đây có sóng nước lăn tăn và yên ả hơn các bãi tắm Cát Cò. Bãi tắm Tùng Thu cách thị trấn Cát Bà khoảng 2 km đi về phía đi rừng Cát Bà.

4.* Vịnh Lan Hạ
Vịnh Lan Hạ nằm phía nam của vịnh Hạ Long. Thoạt nhìn thì bạn sẽ thấy ở đây giống như vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, vịnh Lan Hạ có những thứ mà Hạ Long không có. Trong vịnh, bạn có thể thấy một số hòn đảo nhỏ có bãi cát ở dưới chân núi đá. Tại đây, bạn có thể ghé thuyền vào để rong chơi trên bãi cát hoặc tắm biển tại những bãi cát hoang sơ này.
Trong vịnh Lan Hạ có làng nổi Cái Bèo, nơi có hơn 2 trăm hộ gia đình sinh sống trên các ngôi nhà được thiết kế trên những chiếc phao và ngôi làng đã và đang được các nhà khảo cổ học trong và ngoài nước tìm hiểu lịch sử tồn tại hàng mấy nghìn năm của nó. 

5.* Làng Việt Hải
Từ vịnh Lan Hạ, bạn có thể cập bến vào bến cảng Việt Hải (cách bến Bèo của Cát Bà khoảng 45 phút đi thuyền). Bạn có thể đi xe máy, đi xe đạp 6km xuyên đường rừng (đường đẹp) vào thăm làng. Một số du khách có thể đi bộ khoảng 6 km đến thăm làng Việt Hải, một ngôi làng nằm lọt thỏm giữa biển khơi, bao bọc bởi núi cao và rừng già của vườn quốc gia Cát Bà, thuộc huyện đảo Cát Hải, Hải Phòng. Rất ít người trong nước đặt chân đến đây, song Việt Hải lại đang là điểm thu hút khá nhiều khách du lịch nước ngoài. Người dân Việt Hải vẫn giữ được cuộc sống mang nét “nguyên thủy” như từ thuở xa xưa.Trong làng có nhà hàng nghỉ ngơi ăn uống cho du khách khá thuận tiện. Một số du khách vào đây mua gà ngay tại nhà dân vì gà ở đây nuôi trong vườn ruộng rất được ưa chuộng.

6.* Pháo đài thần công
Bạn có thể thuê xe ôm lên pháo đài Thần Công (hay còn gọi là co điểm 177), gần các bãi tắm Cát Cò I, II, III, để được ngắm nhìn toàn cảnh đảo Cát Bà từ trên cao. Từ đó, phóng tầm mắt ra xa, đảo Cát Bà hiện ra với biển, núi, trùng điệp, vô cùng đẹp mắt. Cả Vịnh Cát Bà được gói gọn trong tầm mắt với những chấm điểm xuyết của tàu bè. Khi hoàng hôn buông xuống, ánh mặt trời đỏ rực lấp ló sau những rặng núi vẽ lên biển một họa phẩm thiên nhiên tuyệt đẹp với ánh chiều tà và bóng tàu trải dài trên mặt nước.

7.* Vườn quốc gia Cát Bà
Có diện tích 26.240 ha, trong đó 17.040 ha đất đảo và 9.200 ha mặt nước biển. Ðây là nơi hội tụ nhiều hệ sinh thái (HST) khác nhau: HST rừng ngập mặn, HST rừng trên núi đá vôi, HST rừng biển với các rạn san hô. Có một hệ động thực vật đa dạng, gồm 2.320 loài động thực vật, trong đó có 282 loài động vật sống trong rừng, 538 loài động vật sống ở đáy biển, 196 loài cá biển, 771 loài thực vật trên cạn, 23 loài thực vật ngập mặn, 75 loài rong biển, 177 loài san hô...